ޓެކްނޮލޮޖީގެ ސަބަބުން ކުރާ އަސަރު

 

ޓެކްނޮލޮޖީގެ ސަބަބުން ކުރާ އަސަރު

  ޓެކްނޮލޮޖީއަކީ ދުނިޔޭގެ ތަރައްޤީގެ އަލިކަމެވެ. ދުނިޔެ ބަވަނަ ކޮށްލާފައިވާ ހަތިޔާރެވެ. އާ އެކިކަންކަން ދަސްވަނީ މިއީޖާދުގެ ބޭނުން ކޮށްގެންނެވެ. ދުނިޔޭގެ އެކިކަންކޮޅުގައި އެތައް މިލިޔަން ބައެއް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބޭނުން ކުރާއިރު އެއިންކުރާ އަސަރަކަށް ބަލައެއް ނުލައެވެ. އެހެނަކަމުން މިލިޔުމުގައި ބަލައިލާނީ އެއަސަރު ތަކަށެވެ.

  ޓެކްނޮލޮޖީގެ ސަބަބުން މަޢުލޫމާތު މުއްސަނދިވުމީ އެއިން ލިބޭ ފައިދާއެކެވެ. ޓެކްނޮލޮޖީއަކީ މަޢުލޫމާތުގެ ކުތުބުޚާނާއެކެވެ. ބޭނުން މަޢުލޫމާތެއް ކުރުގޮތެއްގައި ފަސޭހައިން ލިބޭ ގޮތައް ހުރެއެވެ. މީގެ ސަބަބުން އިންޓަނެޓު ބޭނުންކުރުމުގައި މަޢުލޫމާތު މުއްސަނދިވެއެވެ. އަދި ޢާންމު މަޢުލޫމާތު މުއްސަނދި ވުމުން ސްކޭމްތައް ދެނެގަންނަން ފަސޭހަވެއެވެ. އެހެންކަމުން މަޢުލޫމާތު މުއްސަނދިވުމީ ޓެކްނޮލޮޖީން ކުރާ ރަނގަޅުއަސަރެކެވެ.

  މަޢުލޫމާތު މުއްސަނދިވުމުގެ އިތުރުން ޓެކްނޮލޮޖީގެ ސަބަބުން ދުނިޔެ ގުޅިފައިވުމީ އެއިންލިބޭ ފައިދާއެކެވެ. މިހާރު ދުނިޔޭގެ އަނެއްކޮޅުގައި ހުންނަމީހަކަށް މެސެޖެއް ފޮނުވުމީ ސިކުންތެއްގެ ތެރޭގައިކުރެވޭ ކަމެކެވެ. މިފަދައިން ޚަބަރުތައްވެސް ލިޔެ ފޮނުވާލެވެއެވެ. އަދި ދުނިޔޭގެ އެކިކަންކޮޅުގައިވާ މީހުނަށް މިފަދަޚަބަރުތައް ތަރުޖަމާކޮށްގެން ކިޔާލެވެއެވެ. އަދި އެހެނިހެން ޤައުމުތަކުގެ ޙާލަތު ދެނެގަންނަން ފަސޭހަވެއެވެ. އެހެން ކަމުން ޓެކްނޮލޮޖީގެސަބަބުން ދުނިޔެ ގުޅިލާމެހިފައިވުމީ އެއިންލިބޭ ފައިދާއެކެވެ.

  ޓެކްނޮލޮޖީގެސަބަބުން އެތަކެއް ރަނގަޅުއަސަރުތަކެއް ކުރެއެވެ. ނަމަވެސް، ދެވިހިފުންފަދަ ނުރަނގަޅު އަސަރުތައްވެސް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ސަބަބުން ކުރެއެވެ. ދެވިހިފުމަކީ ވަރަށް ޢާންމުވެފައިވާކަމެކެވެ. އެކިގޭމުތަކަށް ދެވިހިފައެވެ. ވީޑިއޯތައް ބެލުމަށް ދެވިހިފައެވެ. އަދި ސޮކެެމް ކުރުންފަދަ ނުރަނގަޅު އެތައް ކަމަކަށް ދެވިހިފައެވެ. ދިރާސާ އަކުން ހާމަކުރާގޮތުގައި ފޯނުބޭނުންކުރާ މީހުން ގެތެރެއިން ދުނިޔޭގެ އާބާދީގެ %6.3 މީހުންނަކީއެއަށް ދެވިހިފައިފާތިބިމީހުންނެވެ. އެހެންކަމުން ދެވިހިފުމަކީ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ސަބަބުންކުރާ ނުރަނގަޅުއަސަރެކެވެ.

  ދެވިހިފުމުގެއިތުރުން ޓެކްނޮލޮޖީގެސަބަބުން ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަން މުގުރާލެވެއެވެ. ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެތްއްޕލެޓްފޯމެއް ކަންމެދުވަހަކުއެތައް ބަޔަކު ބޭނުންކުރެއެވެ. މިގޮތަށް ބޭނުންކުރުމުގް ތެރޭގައި ސައިބާބުލިއިންގް ގެޝިކާާާާާާާާާާާާާާާާާރައަކްށްވެ، ޑިޕްރެށަން ފަދަ ނުރައްޚަތެރި ނަފްސާނީ ބަލިތަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހެއެވެ. އެހެންކަމުން ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަން ފުނޑފުނޑުވުމީ ޓެކްނޮލޮޖީގެސަބަބުން ކުރާ ނުރަނގަޅު އަސަރެކެވެ.

  ޓެކްނޮލޮޖީގެ ސަބަބުން އެތައްއަސަރެއް ކުރެއެވެ. އެގޮތުން، މަޢުލޫމާތު މުއްސަނދިވެ، ދުނިޔެ ގުޅިލާމެހުމަކީ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ސަބަބުން ކުރާ ރަނގަޅު އަސަރެވެ. ނަމަވެސް، އެއާ އެއްވަރަށް ދެވިހިފުމާއި، ނަފްސާނީ ސިޙަތު ފުނޑުފުނޑުވުން ފަދަ ނުރަނަގަޅު އަސަރުތައް ކުރެއެވެ. އެފަދަ ނުރަނގަޅު އަސަރުތައް މަދުކުރުމަކީ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބޭނުންކުރާ ކޮންމެމީހެއްގެވެސް ޒިންމާއެކެވެ.

ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްޤީއަށްޓަކައި ތިމާވެށީގެ މުހިއްމުކަން

 

ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްޤީއަށްޓަކައި ތިމާވެށީގެ މުހިއްމުކަން

ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްޤީއަކީ މިއަދުގެ ޖީލަށް ބޭނުންވާ ތަރައްޤީ ހޯދުމާއެކު، މުސްތަޤްބަލްގެ ޖީލުތަކަށް ވެސް ރަނގަޅު ދިރިއުޅުމެއް ލިބޭނެ ގޮތަށް ކަންކަން ރޭވުމެވެ. މި ތަރައްޤީގެ އެންމެ މުހިއްމު ބަޔަކީ ތިމާވެށްޓެވެ. ތިމާވެށި ރަނގަޅު ނަމަ ނޫނީ، ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްޤީއެއް ޙާސިލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

ތިމާވެށްޓަކީ އަހަރެމެންނަށް ދިރިއުޅުމަށް ބޭނުންވާ ހުރިހާ ވަސީލަތްތަކެއް ފޯރުކޮށްދޭ ތަނެކެވެ. މިސާލަކަށް، ސާފުވައި ނޭވާލުމަށް، ސާފުފެން ބުއިމަށް، އަދި ކާބޯތަކެތި ހޯދުމަށް ތިމާވެށި ވަރަށް މުހިއްމެވެ. ހަމަ އެހެންމެ، މޫސުމީ ބަދަލުތަކުން ރައްކާތެރިވެ، ބިންގަނޑު ހިފެހެއްޓުމަށް ވެސް ތިމާވެށި އެހީތެރިވެދެއެވެ. ގަސްގަހާގެހި ނެތިދިއުމާއި، ކަނޑުގެ ދިރުންތައް ނެތިދިއުމަކީ ތިމާވެށްޓަށް ލިބޭ ބޮޑު ގެއްލުމެކެވެ.

ތިމާވެށްޓަށ ގެއްލުންވުމުން، އެތައް ބައިވަރު މައްސަލަތަކެއް ކުރިމަތިވެއެވެ. މިސާލަކަށް، ކުނި ގިނަވުމާއި، ކަނޑަށް ކުނި އެޅުމުން ކަނޑުގެ ދިރުންތަކަށް ގެއްލުންވެއެވެ. އަދި ވައި ތަޣައްޔަރުވުމުން ނޭވާލާ ނިޒާމަށް ބަލިތައް ޖެހި، މީހުންގެ ސިއްހަތަށް ނޭދެވޭ އަސަރު ފޯރައެވެ. މީގެ އިތުރުން މޫސުމީ ބަދަލުތައް އައުމުން، ދިރިއުޅުމުގެ އާދަތަކަށް ބަދަލު އަންނަހެން، ބިމުގެ ފެންވަރަށް ވެސް އަސަރު ފޯރައެވެ.

ތިމާވެށި ހަރާބުވެގެން ވެގެންދާނަމަ، އެއްވެސް ޤައުމަކަށް ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްޤީއެއް ހާސިލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ސަބަބަކީ ތިމާވެށި ރަނގަޅު ނޫންނަމަ، ރައްޔިތުންނަށް ސާފުވައި ނުލިބޭނެއެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ދިރިއުޅެން ބޭނުންވާ ވަސީލަތްތައް ނުލިބޭނެއެވެ. އެހެންކަމުން، އިޤްތިސާދީ ކުރިއެރުމާއި، އިޖުތިމާޢީ ހަމަޖެހުން ގުޅިފައިވަނީ ތިމާވެށީގެ ސިއްހަތާކަން އެނގިގެންދެއެވެ.

އަހަރެމެންނަށް މި މުހިއްމު ކަންތަކުގައި ބައިވެރިވެވޭނެ ގިނަ ގޮތްތަކެއްވެއެވެ. ކުނި މަދުކުރުމާއި، ކުނި ހިފާލައިގެން ބޭނުންކުރާ ތަކެތި އަލުން ބޭނުންކުރުން އަދި ރީސައިކަލްކުރުން މުހިއްމެވެ. ގަސް އިންދުމާއި، ފެނާއި ކަރަންޓުގެ ބޭނުން ވިސްނައިގެން ކުރުމަކީ ވެސް މުހިއްމު ކަންތައްތަކެކެވެ. ކަނޑުގެ ދިރުންތައް ރައްކާތެރިކުރުމާއި، ތިމާވެށީގެ ރައްކާތެރިކަމުގެ މުހިއްމުކަމާމެދު ހޭލުންތެރިކުރުން ވެސް މުހިއްމެވެ.

ތިމާވެށްޓަކީ އަހަރެމެންގެ ހަޔާތާއި، މުސްތަޤްބަލާ ސީދާ ގުޅިފައިވާ އެއްޗެކެވެ. ތިމާވެށި ރައްކާތެރިކުރުމަކީ އަހަރެމެންގެ އެންމެންގެ ޒިންމާއެކެވެ. މި ޒިންމާ އަދާކޮށްގެން މެނުވީ ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްޤީއެއް ހާސިލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްޤީއަކީ މިއަދުގެ ދިރިއުޅުން ރަނގަޅު ކުރުމާއި، މުސްތަޤްބަލްގެ ޖީލުތަކަށްޓަކައި ރަނގަޅު މާހައުލެއް ބިނާކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭނެ ކަމެކެވެ.

 

މަންމާ! ހަންޑިއެއް!!

 

މަންމާ! ހަންޑިއެއް!!

         އަޙްމަދަކީ އޭނާގެ މަންމައާއި އެކު އާދައިގެ ދިރިއުޅުމެއް ދިރިއުޅެމުންއައި ކުއްޖެކެވެ. އެއީ މަންމައާއިއެކު އެއްވެސް މައްސަލައެއް ނުޖެހިި ދިރިއުޅެމުންއައި ކުޑަ ޢާއިލާއެކެވެ. ނަމަވެސް ބައްޕަ މަރުވުމަށްފަހު މަންޒަރު ބަދަލުވެގެން ދިޔައެވެ. 

         ބައްޕަގެ ވަކިވުމާއެކު މާމަގެއަށް ދިރިއުޅުން ބަދަލުވުމަށްފަހު އަޙްމަދު ވެސް އޭނާ ދިރިއުޅެމުން އައީ އުފަލުގައެވެ. ނަމަވެސް، އޭނާއަށް ބަލައިގެން އަބަދު ކޮންމެވެސް މީހެއް ހުންނަހެން އޭނާއަށް ހީވެއެވެ. އަދި އެމީހަކު ކޮންމެވެސް ކަމެއް ކޮށްްލާނެ ކަމުގެ ނުތަނަވަސްކަން އޭނާގެ ހިތުގައި އޮވެއެވެ. އޭނާ މިހެން އުޅެމުންދާތާ 1 އަހަރު ފާއިތުވެއްޖެއެވެ. 6 އަހަރުގެ އަޙްމަދަށް އެއީ އޭނާއަަށް ކުރެވުނު ކުށްހީއެއް ކަމަށް ބަލާފައި ކުރިން ހިތައްއެރި ޚިޔާލުތަކާމެދު މާބޮޑުއަޅައެއް ނުލައެވެ. އެއްދުވަހު އޭނާ އާއި އޭނާގެ މަންމަ ފީހާރައެއްގައި ތިއްބާ ކުއްލިއަކަށް މަންމަގެ ފޯނުރިންގުވާންފެށިއެވެ. ގުޅީ މާމައެވެ. މަންމަ ފޯނުނެގިއެވެ. މަންމަގެ ކޯތާފަތް ކަރުނައިން ތެމެން ފެށީ މާމަ ނޭވާނުލެވެއޭ ކިޔާރޯއަޑު ކަންފަތުގައި ޖެހުމުންނެވެ. އަވަސް އަރުވާލައި ގެން މަންމަ އަޙްމަދުގެ އަތުގައި ހިފައިގެން ގެއަށް ދާން މިސްރާބުޖަހައި ދުއްވައިގަތެވެ. ގެއަށް ދިޔައިރު މާމަ ފެންނާކަށް ނެތެވެ.

         މަންމަ އަވަހަށް މާމައަށް ގުޅިއެވެ. ކޮބަތޯއަހާއިލިއެވެ. މާމަ އިނީ ރައްޓެއްސެއްގެ ގޭގައިކަމަށް ބުނެލިއެވެ. މަންމަ ޙައިރާންކަން މަތީހުރެ މާމަގާތު ފިހާރާގައިވީކަމެއް ބުނެލިއެވެ. އޭރު އަޙްމަދު ފެންނާކަށް ނެތެވެ. ކުއްލިއަކަށް މީހަކު ގޭގެ ދޮރުގައި ތަޅަންފެށިއެވެ. މަންމަ ގޮސް ބެލިއިރު ދޮެރުކައިރީއިނީ އަޙްމަދެވެ. އޭރު އޭނާހުރީ ބިރުން ތުރުތުރުއަޅައަޅައެވެ.   

         މަންމަ ގޮސް ވީކަމެއް އަހައިލިއެވެ. ފިހާރައިގައި އަޙްމަދު އެކަނި ބަހައްޓާފައި މަންމަ އައީކަމަށް އަޙްމަދު ބުންޏެވެ. މަންމަ ޙައިރާން ވިއެވެ. އަޙްމަދު ގެއަށް އައިސް މާމަ ކޮބައިހޭ ބުނިހަނދާން ވެފައެވެ. އަޙްމަދު އައީ ކިހިނެއްހޭ އަހާލުމުން އަޙްމަދު ގެއަށް އައީ މާމައާއި އެކުކަމަށް ބުންޏެވެ. އަޙްމަދު އެހެން ބުނެ ނިމުނުތަނާ މާމައައިސް ގެއަށް ވަނެވެ.

         އަޙްމަދު ސިޑިން އަރައިގެން ގޮސް އޭނާގެ ކޮޓަރިއަށް ވަނެވެ. މަންމަ ގެ ބޯއަނބުރަން ފެށިއެވެ. މަންމައަށް ވަދެވުނު ޙިޔާލީ ދުނިޔެއިން ނިކުމެވުނީ އަޙްމަދު ދުވެފައި ސިޑިން ފައިބައިގެން އައި އަޑު އިވުނީމައެވެ. އޭނާގެ ދެލޯހުރީ ބޮޑުވެފައެވެ. މޫނުގެ ކުލަ ރަތްވެފައެވެ. ތުރުތުރު އަޅަން ހުރި އަޙްމަދުގެ ގާތުން ކިހިނެއްވީތޯ މަންމަ އަހާލިއެވެ. އަޙްމަދު ބުންޏެވެ.

''މަންމާ! ކޮޓަރީ ހަންޑިއެއް އެބަހުރި!''

މިހެން ބުނެފައި އަހުމަދު ގިސްލަގިސްލާފައި ރޯންފެށިއެވެ.

         މަންމަ ގަތްބިރުން ފުލުހުންނަށް ގުޅިއެވެ. ފުލުހުން ކަންވިގޮތް ބަލަންއައިއިރު އެގެހުރީ ފަޅަށެވެ. އެމީހުން ހައިރާންވިއެވެ. އެންމެންގެ ބޮލުގައި އެނބުރެމުން ދިޔައީ އެއްސުވާލެކެވެ. އެގެއިން ގުޅީ ކޮންތާކުވި ކާކުބާ؟؟ މިސުވާލުތަގު ގެ ތެރޭގައި ޙައިރާންކަމެއްގައި ތިއްބާ އެންމެން ހޭނެތުނެވެ. ލޯ ކުރިމަތިން ފެންނަމުންދިޔަ މަންޒަރުގެ ބިރުވެރިކަމުންނެވެ.  

ދިވެހިބަސް ދިރުވާ އާލާކުރުމަށް ކުރެވިދާނެ ކަންތައް

 

ދިވެހިބަސް ދިރުވާ އާލާކުރުމަށް ކުރެވިދާނެ ކަންތައް

  ދިވެހި ބަހަކީ އަމިއްލަވަންތަ އަކުރެއް ލިބިފައިވާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދުލެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ ނޫން އެހެންތަނެއްގައި އެބަހަކުން ވާހަކައެއް ނުދައްކައެވެ. ނަމަވެސް، ފަހަކަށް އައިސް ދިވެހިބަސް ދަނީ މަޑުމަޑުން ނެތެމުންނެވެ. ދަރިންގެ ހިތުގައި ކުރިން ދިވެހިބަހަށް އޮތް ލޯތްބެއް މިހާރު ނޯވެއެވެ. އެހެންކަމުން ދިވެހިބަސް ދިރުވައި އާލާކުރުމަށް ކުރެވިދާނެ ކަންތަކަށް ބަލައިލާނަމެވެ.

  ދިވެހިބަސް ދިރުވައި އާލާކުރުމަށް ސްކޫލު ދައުރުގައި ދިވެހިބަހަށް ލޯބިޖެއްސުމަކީ ވަރަށް މުހިންމުކަމެކެވެ. އެގޮތުން، އެ އުމުރުގައި ދިވެހިން ވާހަކަދައްކަން ދަސްކޮށްދީ، ޝަޤުވެރިކަން، އެ ބަހަށް ދަމައިގަންނަ ފަދަ ޙަރަކާތްތައް ބޭއްވިދާނެއެވެ. އަދި އެކުދިން ސުކޫލުގައި މުޢާމަލާތުކުރަން ދިވެހިބަސް ބޭނުންކުރަން ދަސްކޮށްދެވިދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން ދިވެހިބަސް ދިރުވައި އާލާކުރުމަށް ސްކޫލު ދަރުގައި ދަރިން ގެ ހިތުގައިބަހަށް ލޯބިޖެއްސިދާނެއެވެ.

  ސްކޫލު ދައުރުގައި ދަރިންގެ ހިތުގައި ބަހަށް ލޯބިޖެއްސުމުގެ އިތުރުން، ދިވެހި އަދަބީ ޙަރަކާތްތައް ވެސް ބޭއްވިދާނެއެވެ. އެއީ ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ މުބާރާތްތަކުން ފެށިގެން ރިކައުންޓުތަކާއި ވާހަކަ ލިޔުމުގެ މުބާރާތްތަކާ ހަމައަށެވެ. ޅެމާއި ބަނދިފަދަ އަދަބީ ރޫޙު އާލާކޮށްލާ ލަވަތައް ވެސްމެއެވެ. މި މުބާރާތްތަކުން ލިބޭ ވަނަތަކުގެ ސަބަބުން، ވަނަހޯދަން ބޭނުންވެ ދިވެހިބަހަށް އޮންނަލޯބި އިތުރުވެގެންދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން، އަދަބީ ޙަރަކާތްތައް ބޭއްވުމީ ދިވެހިބަސް ދިރުވައި އާލާކުރުމަށް ކުރެވިދާނެ ކަމެކެވެ.

  އަދަބީ ޙަރަކާތްތައް ބޭއްވުމުގެއިތުރުން، ކުތުބުޚާނާތައް އިތުރުކުރުމަކީ ވެސް ކުރެވިދާނެކަމެކެވެ. ކުތުބުޙާނާތަކަކީ ދަރިވަރުން މަޢުލޫމާތުހޯދުމަށް އިންޓަރނެޓުގެބަދަލުގައި ބޭނުންކުރާ ވަސީލަތަކަށް ހެދިދާނެއެވެ. ދިވެހިން ލިޔެވިފައިވާ ފޮތްތައް ހުރި ކުތުބުޙާނާތައް، ދަރިވަރުން އެފަދަ ތަންތަނުގެ ބޭނުން ކުރާނެއެވެ. އަދި މަޢުލޫމާތުހޯދުމަށް އެފަދަ ތަންތަނަށް ދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން، ކުތުބުޙާނާތައް އިތުރުކުރުމަކީ ދިވެހިބަސް ދިރުވައިއާލާކުރުމަށް ކުރެވިދާނެ ކަމެކެވެ.

  ކުތުބުޙާނާތަކުގެ ޢަދަދު ގިނަކުރުމުގެ އިތުރުން ދިވެހިބަސް ދިރުވައިއާލާކުރުމަށްޓަކައި ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބޭނުންކުރެވިދާނެއެވެ. ތަރައްޤީވެފައިވާ މިޒަމާނުގައި ހުރިހާ ކަމެއްކުރަން ވެސް ބޭނުންކުރަނީ ޓެކްނޮލޮޖީއެވެ. އެކިކަހަލަ ޝައުޤުވެރިކަން ދަމައިގަންނަ ސައިޓުތައް ހުރެއެވެ. މިފަދަސައިޓުތައް ބޭނުންކޮށްގެން ދިވެހިބަސް ދިރުވައިލެވިދާނެއެވެ. އަދި ޤައުމީ ބަހަށްޓަކައި ހިތުގައި އޮތްލޯބި އާލާވެގެންދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން ދިވެހިބަސް ދިރުވައިއާލާކުރުމަށް ޓެކްނޮލޮޖީ ބޭނުންކުރެވިދާނެއެވެ.

  ދިވެެހިބަސް ދިރުވައި އާލާކުރުމަށް އެތައްކަމެއް ކުރެވިދާނެއެވެ. އެގޮތުން، ސްކޫލް ދައުރުގައި ދިވެހިބަހަށް ލޯބިޖައްސައި، އަދާބީމުބާރާތްތައް ބޭއްވިދާނެއެވެ. އަދިކުތުބުޚާނާތައް އިތުރުކޮށް، އިންޓަނެޓުގެ ބޭނުން ކުރެވިދާނެއެވެ. މިއީ ދިވެހިބަސް ދިރުވައި އާލާކުރުމަށް ކުރެެވިދާނެ މަދު ކަންކަމެވެ. ވީމާ، މިފަދަ ކަމެއް ކުރުމަށް ލިބޭފުރުސަތުގެ ބޭނުން އޭގެ އެންމެރަނގަޅު ގޮތުގައިހިފުމަކީ ވަރަށް މުހިންމުކަމެކެވެ.

     

ގޭމު ކުޅުމުން ކިޔަވާ ކުދިންނަށް ލިބޭ ފައިދާ....

ގޭމު ކުޅުމުން ކިޔަވާ ކުދިންނަށް ލިބޭ ފައިދާ....

   ގޭމަކީ ދުނިޔޭގެ އެކިކަންކޮޅުގައި މުނިފޫހި ފިލުވުމަށް ކުޅެމުން އަންނަ އެއްޗެކެވެ. އިންޓަނެޓުގެ މި ޕްލެޓްފޯމުގައި އެތައްގޮތަކަށް އެކި އާލާތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ކުޅެވޭ ގޭމުހުރެއެވެ. ކާމިޔާބު ގޭމުތަކާއި ނާކާމިޔާބު ވެފައިވާ ގޭމުތައްވެސްހުރެއެވެ. ކިޔަވާކުދިންނަކީ ވެސް މުނިފޫހިކަން ފިލުވާލުމަށް ގޭމު ކުޅޭ ބައެކެވެ. އެގޮތުން އެގޭމުތަކުން އެކުދިންނަށް އެތައް ފައިދާއެއް ކުރެއެވެ.

   ގޭމުކުޅުމުން އުފެއްދުން ތެރިކަން އިތުރުކޮށްދެއެވެ. އުފެއްދުންތެރިކަމަކީ ކޮންމެ މީހަކަށް ވެސް ލިބިފައިވާ ހުނަރެކެވެ. ގޭމުކުޅުމުގެ ސަބަބުން މިހުނަރު ފުޅާ ވެގެންދެއެވެ. ދިމާވާ ޙާލަތްތަކަށް ބިނާކޮށް އެވިސްނުން ބޭނުންކުރަން ޖެހެއެވެ. ކުރިމަތިލާންޖެހޭ ޙާލަތުގައި ލިބިފައިވާ އެއްޗެއްގެ ބޭނުން އެންމެރަނގަޅު ގޮތުގައި ހިފަން އެނގެއެވެ. މީގެ ސަބަބުން ދަރިވަރުންގެ ކިޔެވުމަށް އެތައް ފައިދާއެއް ކުރެއެވެ. އެހެންކަމުން، ގޭމުކުޅުމުގެ ސަބަބުން އުފެއްދުންތެރިކަން އިތުރުވެގެން ދެއެވެ.

  އުފެއްދުންތެރިކަން އިތުރުވުމާއިއެކު، ގޭމުކުޅުމުން ކަންކަމަށް ދެވޭސަމާލުކަން އިތުރުވެއެވެ. ގޭމުކުޅުމުގައި ފަޅި ސިކުންތަކަށް ވެސް އެހެން ކަމަކަށް އަހަންމިއްޔަތު ކަމެއް ދީފިނަމަ ބަލިވުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑެވެ. މީގެ ސަބަބުން ގޭމުކުޅެމުން ދާއިރު އެއަށް ދެވޭސަމާލުކަން އިތުރުކުރަންޖެހެއެވެ. މީގެސަބަބުން ދިރިއުޅުމުގެ އެހެނިހެން ކަންކަމުގައި ދެވޭސަމާލުކަން އިތުރުވެގެން ދެއެވެ. އެހެންކަމުން ގޭމުކުޅުމުގެސަބަބުން ކަންކަމަށް ދެވޭސަމާލުކަން އިތުރުވުމީ އެއިން ދަރިވަރުންނަށް ލިބޭ ފައިދާއެކެވެ.

  ކަންކަމަށް ދެވޭ ސަމާލުކަން އިތުރުވުމާއިއެކު، ގޭމުކުޅުމުގެ ސަބަބުން ދިމާވާ މީހުންނާ ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރަން ދަސްވެގެންދެއެވެ. ގޭމުކުޅުމުގައި އޮންލައިން ސާވާތަކުގައި އެތައް ބަޔަކާ ދިމާވެއެވެ. އަދި އެމީހުންނާ ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރަންޖެހެއެވެ. އަދި އެކިމީހުންގެ ވިސްނުން ތަކާއި ވާހަކަތައް އަޑުއަހަން ދަސްވެ އެކަކުއަނެކަކަށް އޮންނަ އިޙުތިރާމު އިތުރުވެ ޓީމުމޮޅުވާން މަގުފަހިވެއެވެ. އެހެންކަމުން، ގޭމުކުޅުމުގެ ސަބަބުން ދަރިވަރުންނަށް ލިބޭފައިދާތިކުގެ ތެރޭގައި ގުޅިގެންމަސައްކަތް ކުރަން ދަސްވުން ހިމެނެއެވެ.

  ދިމާވާ މީހުންނާ ގުޅިގެން އުޅެން ދަސްވުމާއެކު ގޭމުކުޅުމުން އާރައްޓެހިން ލިބެއެވެ. ގޭމުކުޅުމުގައި އޮންލައިން ސާވާތަކުގައި އެކި މީހުންނާ ދިމާވައެވެ. އަދި ބައެއް މީހުންނާ މެދު އޮންނަ ގުޅުން އިތުރުވެ ރައްޓެހިންނަށް ވެގެންދެއެވެ. މީގެ ސަބަބުން އެކުގައި ހީސަމާސާ ކޮށް މަޖާާާ ކޮށްލާނެ މީހަކު ލިބިގެންދެއެވެ. އަދި ދިމާވާ ކަންކަމުން އަރައިގަންނަން ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރެވެއެވެ. އެހެންކަމުން، ގޭމުކުޅުމުން އާރައްޓެހިން ލިބުމީ އެއިން ދަރިވަރުންނަށް ލިބޭ ފައިދާއެކެވެ.

  ގޭމުކުޅުމުގެ ސަބަބުން ދަރިވަރުންނަށް އެތައް ފައިދާއެއް ލިބެއެވެ. އެގޮތުން، އުފެއްދުންތެރިކަން އިތުރުވެ، ކަންކަމަށް ދޭސަމާލުކަން އިތުރުވެއެވެ. އަދި ދިމާވާ މީހުންނާ ގުޅިގެން އުޅެން އުޅެން ދަސްވެ، އާރައްޓެހިން ލިބެއެވެ. މިއީ ގޭމުކުޅުމުގެ ސަބަބުން ލިބޭ ޢަދަދުނުކުރެވޭހާ ގިނަ ފައިދާތަކުން ބައެއް ފައިދާ ތަކެވެ. މިފައިދާ ތަކުގެ ބޭނުން ހިފުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. އަދި ގޭމު ކުޅެ ކޮންމެ ދަރިވަރެއްގެ ވެސް ޒިންމާއެކެވެ.      
      

ފުރަތަމަ ޓާމު ޓެސްޓު ފެށިއްޖެ

 

2025 ވަނަ އަހަރުގެ ފުރަތަމަ ޓާމު ޓެސްޓު ފެށިއްޖެ

ލިޔުނީ: މުޙައްމަދު ފާހިމް ފަޙްމީ – ނޫރާނީ ނިއުސް

2025 ޖުލައި 7، 16:30

މި ހިނގާ ދިރާސީ އަހަރުގެ ފުރަތަމަ ޓާމުގެ ޓެސްޓު 2025 ޖުލައި 6 ވީ އާދީއްތަ ދުވަހުގެ ހެނދުނު 7:30 ގައި ވަނީ ފެށިފައެވެ.

އެހެން އަހަރުތަކާ ޚިލާފަށް ނޫރާނީ ސްކޫލުގެ އިމްތިހާނު ހޯލެއްގެ ގޮތުގައި، މި ޓާމުގައި ބޭނުންކޮށްފައި ވަނީ 4 ކުލާސްރޫމެކެވެ. މިކަން މިގޮތަށް ކުރިއަށް ގެންދަން ނިންމާފައި ވަނީ ސްކޫލުގެ ހޯލުގައި ކަރަންޓު މައްސަލަތައް ދިމާވެ ފަންކާތައް ނުޖެހޭތީ، އެފަދަ ހޫނުގަދަ ތަނެއްގައި ދަރިވަރުން ބައިތިއްބައިގެން ޓެސްޓު ހެއްދުމަކީ، ދަރިވަރުންނަށް ބޮޑު ތަކުލީފަކަށް ވެދާނެތީ ކަމަށް ސްކޫލުގެ އިމްތިހާނު ކޯޑިނޭޓަރ މަރިޔަމް ޢަބްދުﷲ މިސް ވިދާޅުވިއެވެ.

ކްލާސް ރޫމުތަކުގައި ޓެސްޓު އޮތުމުން އަޅުގަނޑުމެން ދަރިވަރުންނަށް ފިނި ކަމަށާއި ޓެސްޓު ހެދުމަށް ލުޔެއް ލިބުނުކަމަށް ބައެއް ދަރިވަރުންގެ ވާހަކަތަކުން އެނގުނެވެ. ނަމަވެސް "އިމްތިހާން ފީލް" އެއް ނުވާކަމަށް އަލަށް ޓެސްޓު ހަދަން ފެށި ގުރޭޑު 7 ގެ ބައެއް ދަރިވަރުން ބުނެފައި ވެއެވެ. "އަޅުުގަނޑަށް މިދިޔަ އަހަރުތަކުގައި ބޮޑު ހޯލެއްގައި ދަރިވަރުން ޓެސްޓު ހަދަން ތިބޭތަން ފެނިފައިވޭ. އެގޮތުން އަޅުގަނޑަށް ހީވެފައި އޮތީ މިއަހަރު އެކަން ތަޖުރިބާ ކުރެވޭނެ ކަމަށް" ގުރޭޑު 7 ގައި ކިޔަވަމުން ގެންދާ ދަރިވަރަކު ބުނެފައިވެއެވެ. "ދެވަނަ ޓާމުގެ ޓެސްޓު ބޮޑު ހޯލެއްގައި ތިބެގެން ގިނަ ދަރިވަރުންތަކަކާއެކު ހަދާލެވޭނެ ކަމަށް އުއްމީދުކުރަން" އެ ގުރޭޑުގައި ކިޔަވަމުން ގެންދާ އެހެން ދަރިވަރަކު ބުނެފައިވެއެވެ.

ރިޕޯޓު ކާޑު ތައްޔާރުކުރުމަށް ކުރަންޖެހޭ ގިނަކަންތަކެއް ކުރަމުންދާ މި ދުވަސްތަކުގައި، 4 ހޯލެއްގައި އިމްތިހާނު ކުރިއަށް ގެންދިއުމުގެ ސަބަބުން ކޮންމެ ދަންފަޅިއެއްގައި 5 ނުވަތަ 6 ޓީޗަރުން އެކަމަށް ހުސްވެގެން ތިބެން ޖެހުމަކީ އެ ޓީޗަރުންގެ މަސައްކަތް ނިންމަން ކުރިމަތިވާ ގޮންޖެހުމެއް ކަމަށް ޓީޗަރުންގެ ވާހަކައިން އެނގިފައިވެއެވެ. ނަމަވެސް ދަރިވަރުންނަށް ފަސޭހަކަން ލިބި ހިތްހަމަޖެހިލައިގެން އިމްތިހާނު ކަރުދާހަށް ޖަވާބުދޭން ތިބެވޭނެތީ، އުފުލަން ޖެހިފައިވާ ބުރައާ މެދު ޝަކުވާއެއް ނެތްކަން ޓީޗަރުންގެ މޫނުމަތިން ހާމަވެގެންދެއެވެ.

"އަޅުގަނޑު، ޓެސްޓު ހަދަމުން އަންނަ ދަރިވަރަކަށް ވާތީ ޓީޗަރުންގެ މަސައްކަތަށާއި، މެނޭޖުމަންޓުން ނިންމި ނިންމުމަށް އިންތިހާއަށް ޝުކުރުވެރިވަން" ގުރޭޑު 8ގެ ދަރިވަރަކު ބުނެފައި ވެއެވެ. އަދި ޓީޗަރުން އެ އުފުލާ ބުރަ ބަލައިގަންނަކަމަށާއި އަޅުގަނޑުމެން ދަރިވަރުން އެދެނީ ވީހާވެސް އަވަހަކަށް ހޯލުގެ ކަރަންޓުގެ މައްސަލަ ޙައްލުވެ، ޓީޗަރުންނަށާއި ޓެސްޓު ހަދާ ދަރިވަރުންނަށް ލުއި ވާނެ ދުވަހެއް ލިބުން ކަމަށް އިމްތިހާނު ހަދަމުންދާ ދަރިވަރުންތަކެއް ބުނެފައި ވެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން އިންތިޒާރު ކުރަނީ ހޯލުގެ ބޭނުން ފަސޭހަކަމާއިއެކު އެންމެ ފުރިހަމަގޮތުގައި އަޅުގަނޑުމެން ދަރިވަރުންނާއި ޓީޗަރުންނަށް ލިބިގެންދާނެ ދުވަހަކަށެވެ.

ސްކޫލުގެ އެންމެހާ ދަރިވަރުންނާ ބެލެނިވެރިންނާ ހުރިހާ މުވައްޘަފުންގެ އެދުމަކީ ވެސް މިއީއެވެ.

 

ދަތުރުނާމާ

 

                            މާލެއަށް ކުރި ދަތުރު

  މިއީ ދިވެހިބަހުގެ އެކެޑަމީން އިންތިޒާމްކުރި ޖުމްހޫރީދުވަހުގެ ޖަލްސާ ގައި ބައިވެރިވުމަށް ނޫރާނީ ސުކޫލުގެ 15 ދަރިވަރުންނާއި 2 ޓީޗަރުންނާއި އަދި 2 ލީޑިން ޓީޗަރުންގެ އިތުރަށް އިސްކޫލުގެ ހީވާގި ޕްރިންސިޕަލް ކުރި ދަތުރުނާމާއެވެ. "މޯލްޑިވިއަންގެ" މަތިންދާ ބޯޓުގައި އަޅުގަނޑުމެން ދަތުރު ފެށީ 11 ނޮވެންބަރު 2024 ގެ ހަވީރު ހަތަރެއްޖެހިއިރެވެ.

   ދުވަހަކީ އުޑުމަތި ރީތި ވައިމަޑު ދުވަހެކެވެ. މިހިތްގައިމު ނަލަ ދުވަހުގައި ކުރެވުނު ނިޔާމަ ދަތުރު ނިންމައިލީ އެދުވަހު 5:30 ގައެވެ. "ވެލާނާ އިންޓަނޭޝަނަލް އެއަރްޕޯޓުގައި" ޖެއްސިއިރު އެތާނގައި ބަހުގެއެކެޑެމީގެ އިސް މުވައްޒަފުންނާއި ރައީސް ވެސް އަޅުގަނޑުމެންގެ އިންތިޒާރުގައި ތިއްބެވިއެވެ.

   ފިނިބުއިމުގެ ނަންބަރެއް ނިންމައިލުމަށް ފަހު އެންމެން އަވަސްވެގަތީ އެއްގަމަށް ދިއުމަށެވެ. ދަތުރަކީ ބަހުގެއެކެޑެމީގެ ދަޢުވަތަކަށް ކުރި ދަތުރެއްކަމުން، ތިބުމާއި ކެއިންބުއިމުގެ ހުރިހާކަމެއް ހަމަޖައްސާފައި ވަނީ ބަހުގެ އެކެޑެމީންނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނާއި އަޅުގަނޑުމެންގެ މުދައްރިސުން ތިބެން ހަމަޖެހިފައިވަނީ 6 ކޮޓަރީގެ އެޕާޓުމެންޓެއްގައެވެ. ހުރިހާ މުދައްރިސުންނަށް އެއްކޮޓަރިއެވެ. ޕްރިސިޕަލަށް އެއްކޮޓަރިއެވެ. ބާކީހުރި 4 ކޮޓަރި އަޅުގަނޑުމެންނަށެވެ. ފިރިހެން ކުދިންނަށް 2 ކޮޓަރި،އަދި އަންހެން ކުދިންނަށް 2 ކޮޓަރިހަމަޖެހިފައިވިއެވެ.

  ކޮޓަރިއަށް ވަދެ ތާޒާވެލައިގެން އަޅުގަނޑުމެން ފިރިހެން ކުދިން ދިޔައީ މިސްކިތަށް މައުރިބު ނަމާދު ކުރާށެވެ. އޭރު ގަޑިން ގާއްގަޑަކަށް 6:10 އެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ނަމާދުކޮށް ނިމުނުއިރު ގަޑިން 6:30ޖ އެވެ. ދެން އަޅުގަނޑުމެން މިސްކިތުގައި އިޝާނަމާދަށް ބަންގި ދިނުމާހަމައަށް ޤުރުއާން ކިޔަވަން މަޑުކުރީމެވެ. އެއަށްފަހު ގެއަށްގޮސް އަޅުގަނޑުމެން އެންމެން ތައްޔާރުވީ ޖަލްސާއަށް ދިއުމަށެވެ. ތައްޔާރުވެ ނިމުމުން ޖަލްސާއަށް ދިއުމަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުމެން އެންމެން ދިޔައީ ބަސްހުއްޓިއަށެވެ. ބަސް އައީ ގާތްގަނޑަކަށް 25 ވަރަކަށް މިނިޓު ފަހުންނެވެ. ޖަލްސާ ނިންމައިލުމަށްފަހު އަޅުގަނޑުމެނަށް ބަހުގެއެކެޑެމީގެ ފަރާތުން ކެއުމެއް ދިނެވެ. އެކެއުމުގައި ވަރަށް މީރު ކާއެއްޗެހިހުއްޓެވެ.

  ކެއުން ނިންމައިލުމަށްފަހު އަޅުގަނޑުމެން ގެއަށްގޮސް ތައްޔާރުވީ "އެއަރޕޯޓަށް" ދިޔުމަށެވެ. މާލެއިން ފުރީ އެރޭ 11 ޖެހިއިރުއެވެ. މޫސުން ރީތި ނިޔާމަ ދަތުރެއް ނިންމައިލުމަށްފަހު ރަށަށް އާދެވުނީ 12 ޖަހާކަށްހާއިރެވެ. މިދަތުރުގައި މާޙާއްސަ ކަމެއް ނުހިނގިނަމަވެސް، އަޅުގަނޑުމެންނަށް ތަފާތު ތަޖުރިބާ ތަކެއް ކުރެވުނު ދަތުރަކަށް މިދަތުރު ވެގެންދިޔައެވެ.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

އާޝޫރާ ދުވަސް

 

 

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ

ތައުޒަން ފްލާވަރ

   ސ.ހިތަދޫ

 

                                އެކުވެރި ސަފަރުކައްދާއަށް.

                              ހެޔޮދުޢާ ސަލާމަށް ފަހު ލިޔަމެވެ.

                                އަހަރެންގެ ޙާލު ރަނގަޅެވެ. އެކުވެރިޔާގެ ޙާލު ވެސް ރަނގަޅު ކަމަށް އުންމީދުކުރަމެވެ.

                                އެކުވެރިޔާ އަށް އެނގޭހެއްޔެވެ؟ މި އަންނަ ހޮނިހިރު ދުވަހަކީ ވަރަށް މުހިއްމު ދުވަހެކެވެ. އެއީ އާޝޫރާ ދުވަހެވެ. މި ދުވަހަކީ ފިރުޢައުނުގެ ކިބައިން އިސްރާއީލުންނަށް ނަސްރު ލިބުނު ދުވަހެވެ.

                                މިދުވަހު ރޯދަ ހިފުމަކީ ސުންނަތެކެވެ. އަދި އެކުވެރިޔާ އަށް އެނގޭ ހެއްޔެވެ؟ މި ރޯދަ ހިފާ އެހެން ބައަކު ވެސް ތިބެއެވެ. އެއީ ޔަހޫދީނުގެ މީހުންނެވެ. ނަމަވެސް ވެސް އެމީހުންނާއި އަހަރުމެން މުސްލިމުން ހިފާ ރޯދަ ތަފާތެވެ. ޔަހޫދީން ހިފަނީ އެންމެ ރޯދަ އެކެވެ. އެހެން ކަމުން އެމީހުންނާ ތަފާތު ވުމަށް އަހަރުމެން މުސްލިމުން ހިފަނީ ދެ ރޯދައެވެ.

                                އަހަރެން މި ރޯދަ ހިފާނަމެވެ. ސަފަރުކައްދަ ވެސް ހިފަން ވާނެއެވެ. މި ރޯދަ ހިފުމުން ވޭތުވެދިޔަ އަހަރުގައި ކުރެވުނު ހުރިހައި ކުދި ފާފަތައް މާތްﷲ ފުއްސަވައި ދެއްވާނެއެވެ. މި ސަވާބާއި ދަރުމަ ހޯދަން އެކު އެކީގައި މަސައްކަތް ކުރަމާ ހިނގާ ށެވެ.

                                ޝުކުރިއްޔާ           

                                03 ގުލައި 2025

          އެކުވެރި

(ސޮއި)

ޠީބާ

އާޝޫރާ ދުވަސް

 

          بسم الله الرحمن الرحيم                          

އިވްނިންގްނާޒް

    ސ.ހިތަދޫ

 

          އެކުވެރި މުޙައްމަދަށް

          ހެޔޮދުޢާ ސަލާމަށްފަހު ލިޔަމެވެ.

         އަޅުގަނޑުގެ ޙާލު ރަނގަޅެވެ. އެހެންކަމުން، އެކުވެރިޔާގެ ޙާލުވެސް ރަނގަޅުވާނެ ކަމަށް އުއްމީދުކުރަމެވެ.

          މިމަހަކީ މުޙައްރަމް މަހެވެ. މިމަހުގައި މާތްވެގެންވާ ދުވަހެއްވެއެވެ. އެދުވަހަކީ ދިހަވަނަ ދުވަހެވެ. އެއީ އާޝޫރާ ދުވަހެވެ. މި ދުވަހަކީ ފިރުޢައުނުގެ ކިބައިން އިސްރާއީލުންނަށް ނަޞަރު ލިބުނު ދުވަހެވެ. އެހެންކަމުން ޔަހޫދީންވަނީ ޒަމާނުއްސުރެ މިދުވަހު ރޯދަ ހިފާފައެވެ.

          އަހަރެމެންގެ މާތް ނަބިއްޔާ ވަނީ ކޮންމެ އަހަރަކު މިރޯދަ ހިފަން އަންގަވާފައެވެ. ނަމަވެސް ޔަހޫދީންނާއި ތަފާތުވުމަށްޓަކައި، މުސްލިމުން ހިފަނީ ދެ ރޯދައެވެ. އެއީ އާޝޫރާ ދުވަހާއި، އާޝޫރާ ދުވަހުގެ ކުރީގެ ދުވަސް ނުވަތަ އާޝޫރަ ދުވަހުގެ ފަހަށް އޮންނަ ދުވަހު ހިފާ ރޯދައެވެ. މިރޯދަ ހިފުމުން ވޭތުވެދިޔަ އަހަރުގެ ފާފަތައް ފުއްސަވާދެއްވައެވެ.

          މިއަހަރުގެ އާޝޫރާ ދުވަހަކީ ޖުލައި މަހުގެ ފަސްވަނަ ދުވަހެވެ. އަހަރެންވެސް މިއަހަރު އެ ރޯދަ ހިފަމެވެ. އެހެންކަމުން އެކުވެރިޔާވެސް އާޝޫރާ ދުވަހުގެ ރޯދ ހިފުމަށް ނަސޭހަތްތެރިވަމެވެ.

          ޝުކުރިއްޔާ!

           3 ޖުލައި 2025  

                                                             އެކުވެރި

                                                             (ސޮއި)

                                                             ނުހައިކު